У арыкуле разглядаюцца намаганні інтэлігенцыі Беларусі ў цяжкіх умовах Першай сусветнай вайны, рэвалюцыйных падзей 1917 г., накіраваныя на будаўніцтва нацыянальнай, дэмакратычнай дзяржавы. 1872 дэлегаты Усебеларускага схода з незвычайным энтузіязмам, верай у лепшае будучае, пераадольваючы спрэчкі, амаль аднагалосна выказаліся за стварэнне беларускай дзяржавы, за рашэнне цяжкіх задач на гэтым шляху. На жаль, гэты парыў беларусаў не быў падтрыманы бальшавікамі.