У артыкуле разглядаеццца працэс станаўлення беларускай гістарычнай навукі ў другой палове ХІХ ст. Пасля падаўлення паўстання 1863 г. на беларускіх землях узмацнілася палітыка русіфікацыі. У гістарычнай навуцы ў дадзены перыяд панавала тэорыя «заходнерусізму». Яе прыхільнікі не прызнавалі існавання самастойнага беларускага этнасу. У гэтых умовах менавіта беларускія народнікі першымі звярнуліся да вывучэння мінулага Беларусі і абгрунтавалі права беларускага народа на самастойнае існаванне.
