У артыкуле аналізуецца мастацкае адлюстраванне асобы і творчасці І.Д. Луцэвіча ў рамане-эсэ «Як агонь, як вада...» Алега Лойкі. Сцвярджаецца, што зварот пісьменніка да ўзнаўлення вядомага беларускага дзеяча меў на мэце падкрэсліць яго вызначальную ролю ў развіцці нацыянальнай культуры.