Артыкул прысвечаны праблеме станаўлення індустрыяльнага грамадства на беларускіх землях у другой палове ХІХ ст. і палітыцы, якую праводзіў царскі ўрад на гэтых землях. Улады сваёй галоўнай апорай бачылі дваранства і праводзілі палітыку ў абарону яго інтарэсаў. Аднак на
працягу ХІХ ст. царызм з недаверам ставіўся да мясцовых памешчыкаў, якія былі ў большасці
паланізаванымі і прытрымваліся антырускай пазіцыі, што неаднаразова выяўлялася пад час паўстанняў у Заходніх губернях. Улады абмяжоўвалі дзейнасць грамадскіх аб’яднанняў, земства
ўзніклі тут толькі ў пачатку ХХ ст. Чыгуначнае будаўніцтва, а затым і ўвядзенне дыферэнцаванага тарыфу на перавозку грузаў таксама не ў поўнай меры адпавядала інтарэсам мясцовых памешчыкаў. Разглядаецца палітыка ўлады ў адносінах да яўрэйскага насельніцтва. Асобна разглядаецца палітыка ўрада ў галіне адукацыі. Яна не садзейнічала развіццю сістэмы
адукацыі, якая адпавядала б фармаванню буржуазнага грамадства.