Дата публикации: 2021

Дата публикации в реестре: 2022-10-06T23:16:28Z

Аннотация:

Рассматривается процесс восстановления и развития номенклатурного механизма кадровой политики в БССР в первое послевоенное десятилетие, получившее в современной историографии название «поздний сталинизм». Основное внимание обращено на руководящих работников местных органов государственного управления – исполкомов Советов депутатов трудящихся. Характеризуются основные тенденции в трансформации организации номенклатурной практики – централизация и децентрализация. Выделены ключевые иерархические уровни номенклатур (от ЦК ВКП(б) – КПСС до райкомов и горкомов КП(б)Б – КПБ), показано их конкретное наполнение во временной динамике. Отмечается, что существовавшая иерархия номенклатурных должностей во многом более точно, чем их официальный административный статус, определяла реальное положение того или иного работника в структуре власти и управления. В начале 1950-х гг. постоянное обновление состава председателей местных исполкомов сменилось его относительной стабильностью. На руководящие посты в местные структуры государственного аппарата управления стремились назначать уже проверенных на различных руководящих должностях коммунистов с довоенным стажем. Образование играло роль лишь на районных и городских уровнях местной административной иерархии, для ее высшей ступени – председателей облисполкомов – главное значение по-прежнему имел опыт руководящей работы. Несколько возросли стаж работы на занимаемых должностях и общий стаж руководящей работы, повысился уровень образования у председателей районных и городских исполкомов, что позволило перейти на более высокие требования в подборе кадров (наличие специализированного высшего, технического или сельскохозяйственного, образования).

Разглядаецца працэс аднаўлення і развіцця наменклатурнага механізма кадравай палітыкі ў БССР у першае пасляваеннае дзесяцігоддзе, якое атрымала ў сучаснай гістарыяграфіі назву «позні сталінізм». Асноўная ўвага звернута на кіруючых работнікаў мясцовых органаў дзяржаўнага кіравання – выканкамаў Саветаў дэпутатаў працоўных. Характарызуюцца ключавыя тэндэнцыі ў трансфармацыі арганізацыі наменклатурнай практыкі – цэнтралі­за­цыя і дэ­цэн­тра­лізацыя. Вылучаны асноўныя іерархічныя ўзроўні наменклатур (ад ЦК ВКП(б) – КПСС да райкамаў і гар­ка­маў КП(б)Б – КПБ), паказана іх канкрэтнае напаўненне ў часовай дынаміцы. Адзначаецца, што існаваўшая іерар­хія наменклатурных пасад шмат у чым больш дакладна, чым іх афіцыйны адміністрацыйны статус, вызначала рэальнае ста­новіш­ча таго ці іншага работніка ў структуры ўлады і кіравання. У пачатку 1950-х гг. пастаяннае абнаўленне складу стар­шынь мясцовых выканкамаў змянілася яго адноснай стабільнасцю. На кіруючыя пасады ў мясцовыя структуры дзяр­жаў­нага апарату кіравання імкнуліся прызначаць ужо правераных на розных кіруючых пасадах камуністаў з даваенным стажам. Адукацыя іграла ролю толькі на раённых і гарадскіх узроўнях мясцовай адміністрацыйнай іерар­хіі, для яе вышэйшай ступені – старшынь аблвыканкамаў – галоўнае значэнне па-ранейшаму меў вопыт кірую­чай працы. Некалькі ўзраслі стаж працы на займаных пасадах і агульны стаж кіруючай працы, павысіўся ўзро­вень адукацыі ў стар­шы­нь раённых і гарадскіх выканкамаў, што дазволіла перайсці на больш высокія патрабаванні ў падборы кад­раў (наяўнасць спецыялізаванай вышэйшай, тэхнічнай або сельскагаспадарчай, адукацыі).

Тип: Article